-
1 чигелгән
првышитый, расшивной -
2 алтын белән чигелгән
= алтын белән чиккән золототка́ный, златотка́ный поэт. (узор, одежда) -
3 чигелү
1) страд. от чигү I вышива́ться2) в знач. прил. чигелгән вы́шитыйчигелгән күлмәк — вы́шитое пла́тье
-
4 алтын
1. сущ.1) хим. зо́лото (мн. нет)кисәкле алтын — зо́лото в сли́тке (сли́тках)
2) в разн. знач. зо́лото, зо́лотце, золоти́шко прост.; мн. нет; тж. собир.; зла́то поэт. ||а) золото́й (песок, прииск, запас государства)б) золотоно́сныйалтын рудасы — золотоно́сные ру́ды
алтын комы — золотоно́сный песо́к
алтын черемәс, акыл айнымас — (посл.) зо́лото не гниёт, ум не выдыха́ется
алтын җирдә ятмый — (посл.) зо́лото на доро́ге не валя́ется (т.е. ценная вещь или ценный человек не затеряется)
алтын белән чигү — зо́лотом вышива́ть
3) ( служащее для отделки изделий) суса́ль, суса́льное зо́лото4) перен. зо́лото, золото́й (злато́й) теле́цалтынга табыну — поклоня́ться зо́лоту (золото́му тельцу́)
алтын күргәч, фәрештә азган — посл.; ирон. при ви́де зо́лота и а́нгел согреши́л; на зо́лото и а́нгел поза́рился
5) разг.; см. алтын акча6) обращение в притяж. ф. алтыным ласк. зо́лотко, зо́лотце; зо́лото (зо́лотце, зо́лотко) моё; золото́й (золо́тенький) ты мой2. прил.1) золото́й; из зо́лота (браслет, деталь механизма)алтын сәгать — золоты́е часы́
алтын йөзек — золото́е кольцо́
2)а) золото́й, золочёный, позоло́ченный, вы́золоченный (медальон, эфес шпаги, царский кафтан)алтын кысалы күзлек — очки́ в позоло́ченной опра́ве
алтын тасма — золото́й позуме́нт
б) в сочет. со словом на -лы, золото-, злато-алтын түбәле чиркәү — златове́рхий, златогла́вый, золотогла́вая ( церковь)
алтын кәүсәле наратлар — золотоство́льные со́сны
3) перен.а) золото́й; -зо́лото (чей-л. характер, совет; товарищ, напарник); зо́лотоалтын егет — золото́й па́рень; па́рень-зо́лото; не па́рень, а зо́лото
алтын булса да торган җир, сагындыра туган ил — ( песня) пусть бу́дет золото́й чужби́на, а ро́дина всё же миле́й
сүзең көмеш булса, тик торуың алтын — (посл.) сло́во - серебро́, молча́ние - зо́лото
б) см. алтын бәясе торырлыкхәзер вакытның минуты алтын — сейча́с мину́та (вре́мени) - зо́лото (це́нится на вес зо́лота)
4) перен. золоти́стый, золото́й, злато́й поэт.алтын башаклар — золоти́стые коло́сья
•- алтын белән чигелгән
- алтын белән чиккән
- алтын бөртеге
- Алтын Йолдыз
- Алтын Йолдыз медаль
- алтын йөгертү
- алтын камчы
- алтын карлыган
- алтын кисәге
- алтын корсак
- алтын медаль
- алтын нәркис
- алтын остасы
- алтын промышленносте
- алтын-сары
- алтын тамыр
- алтын төс
- алтын төсенә керү
- алтын фонды
- алтын чәчәк
- алтын чәчле
- алтын эзләү
- алтын табу
- алтын эзләүче
- алтын юу••алтын белән — см. алтын хәреф белән
алтын гасыр — золото́й век
алтын капчыгы (алтын капчык) — золото́й мешо́к, золота́я мошна́
алтын көз — золота́я о́сень
алтын куллы (алтын кул) — золоты́е ру́ки, ма́стер (челове́к) на все ру́ки
алтын погонлы — ирон. золотопого́нный || золотопого́нник
алтын сарай — ирон.; шутл. (ца́рский) дворе́ц, ца́рские хоро́мы
алтын таулар (таулары) вәгъдә итү — золоты́е го́ры сули́ть (посули́ть, обеща́ть, пообеща́ть, наобеща́ть)
алтын туй — золота́я сва́дьба
алтын фонд (алтын хәзинә) — золото́е сокро́вище, золото́й фонд (литературы, музыкальных произведений, производственных и научных кадров)
алтын юбилей — золото́й юбиле́й
алтынга әйләндерү — обраща́ть/обрати́ть, превраща́ть/преврати́ть в зо́лото (товар, имущество, драгоценности); меня́ть (обменя́ть) на зо́лото ( валюту)
алтынга күмелү (бату) — озолоти́ться, быть озолочённым; утопа́ть (купа́ться) в зо́лоте
- алтын бәясенә торырлыкалтыннан кыйбат (кадерле, кыйммәт) — доро́же зо́лота; бесце́нный
- алтын бәясе торырдай
- алтын бәясенә торырдай
- алтын бәясе тору
- алтын бирсәләр дә
- алтын бирәм дисәләр дә
- алтын хәреф белән
- алтынга күмү
- алтынга ману -
5 алтын белән чиккән
-
6 гарыс
1. сущ.га́русгарыс белән чигелгән — вы́шитый га́русом
2. прил.гарыс җептән бәйләү — вяза́ть из га́руса
га́русныйгарыс шәл — га́русный плато́к
гарыс шарф — га́русный шарф
-
7 ефәк
1. сущ.1) шёлк || шелкови́чный ( клей)ефәк агачы — шелкови́чное де́рево; шёлковый ( комбинат)
ефәк белән чигелгән — вы́шито шёлком
ясалма ефәк — иску́сственный шёлк
күлмәклек ефәк алу — купи́ть шёлк на пла́тье
ефәк тән генә киенү — одева́ться (наряжа́ться) в шелка́
2) в составе сложных слов шелко-ефәк буяу цехы — шёлкокра́сочный цех
ефәк чорнау (урау) — мота́ть шёлк, шёлкомота́ние
ефәк чорнау (урау) — цехы шёлкомота́льня
ефәк эрләү цехы — шёлкопряди́льня
2. прил.ефәк эшкәртүче промышленность — шёлкообраба́тывающая промы́шленность
1) шёлковый, из шёлка (платок, шарф)ефәк җеп — шёлковая ни́тка, шелкови́на
ефәк сүс — шёлковое волокно́, шелкови́на
2) перен. не́жный, мя́гкий, шёлковый, шелкови́стый (о волосах, мехе, траве, солнечных лучах)ефәк җил — мя́гкий ветеро́к
•- ефәк кебек
- ефәк сыман
- ефәк корты
- ефәк кузысы
- ефәк күбәләге
- ефәк чорнаучы
- ефәк эрләүче••ефәк кә төрү — оде́ть в шёлк (шелка́)
ефәк тән генә йөртү — одева́ть то́лько в шёлк (шелка́)
-
8 кәнителләү
перех.украша́ть || украше́ние каните́льюкәнителлә́п чигелгән — вы́шитый (с) каните́лью
-
9 тирәли
I нареч.1) вокру́г, круго́мтирәли әйләнеп чыгу — обойти́ круго́м
2) по края́мтирәли тегелгән — обши́тый по края́м
II послелогтирәли чигелгән — вы́шитый по края́м
вокру́гавыл тирәли үскән каеннар — берёзы, расту́щие вокру́г дере́вни
өй тирәли йөрү — ходи́ть вокру́г до́ма
-
10 ука
I сущ.позуме́нт, каните́ль, мишура́, галу́нука белән чигелгән — вы́шито каните́лью
ука белән бизәлгән — укра́шено мишуро́й
II прил.көмеш ука — сере́бряный позуме́нт
сде́ланный из позуме́нтаука чук — бахрома́, сде́ланная из позуме́нта
••укаң коелмас — прост. не убу́дешь
-
11 чит-чите
сущ.края́; кро́мки чего-л.яулыкның чит-читләре ефәк җепләр белән чигелгән — кро́мки платка́ вы́шиты шёлковыми ни́тками
См. также в других словарях:
чигешле — Чигелгән, чигеп бизәк төшерелгән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күпчек — Тышы чигелгән яки челтәр тотылган кечкенә мендәр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
парча — I. иск. Бөтеннең бер кисәге, ярчык 2. Югары осталык белән язылган кыска әсәр – кечкенә шигырь яки хикәя. Гомумән, зур булмаган басма әсәр, публикация. II. ПАРЧА – 1. Тукыма өстенә чигеп, чүпләмләп һ. б. ясалган яки төшерелгән бизәк – телле телле… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тамбур — I. 1. Чигүнең бер төре 2. Чигү җебенең бер төре 3. с. Тамбур белән чигелгән. ТАМБУР ЭНӘСЕ – Махсус чигү энәсе (күз урынына ыргакчыгы була). II. ТАМБУР – 1. Вагонның баш башында тышкы ишеге белән эчке ишеге арасындагы мәйданчык 2. Гөмбәз сыман… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тастымал — 1. Чигелгән яки бизәкләп тукылган озын сөлге (бил буу, кайбер нәрсәләрне уратып бәйләү, төрү өчен һәм бүлмә җиһазы итеп тә кулланыла) 2. Салфетка, кечкенә сөлге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
түбәтәй — 1. Чигелгән яки тукылган бизәкле, бераз очлаеп торган, сай, түгәрәк баш киеме; Кәләпүш 2. анат. Күшәүче хайван ашказанының икенче бүлеме; рус. Сетка. ТҮБӘТӘЙ АЛУ УЕНЫ – Пештеле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чәкән — I. ЧӘКӘНБАШ – Кайбер үсемлекләрнең чәчәкләре яки җимешләре урнашкан, калын зур себеркәч сыман башагы кукуруз чәкәне. II. ЧӘКӘН – Җеп яки ука белән күпертеп чигелгән бизәк флагның укалы чәкәннәре җем җем итә. III. ЧӘКӘН – иск. Матур, чибәр IV.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чигүле — с. Чигеп бизәлгән, чигелгән, чиккән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чиккән — Чигеп бизәк төшерелгән, чигү (чигеш) белән бизәлгән; чигелгән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге